HandelsGericht Werken
Doelgericht werken met uw groep
HandelingsGericht Werken ( HGW ) is de leraargerichte vertaling van de PDCA-cyclus. Planmatig en opbrengstgericht werken in je groep, afgestemd op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Handelingsgericht werken betekent het systematisch werken aan het handelingsrepertoire van leraren, gekoppeld aan het systematisch gegevens verzamelen over de leeropbrengsten van leerlingen en na analyse het juiste onderwijsaanbod kunnen kiezen. Handelingsgericht werken zoals VeerKrachtGroep dit neerzet, ondersteunt de kanteling van Zorg-denken naar Onderwijs-denken. Leraren worden gericht op een sterk onderwijsaanbod voor de hele groep, zodat alle leerlingen optimaal profiteren. Het groepsplan heeft betekenis voor de praktijk.
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
Kantelen van Zorg- naar Onderwijsdenken; belangrijke begrippen:
Waarnemen: het onderzoeken van de groep, vanuit het perspectief van deze leraar, van deze groep leerlingen. Onderzoeken vraagt om zichzelf basisvragen stellen, hiermee aan de slag gaan, terugkijken op wat werkt en bewust worden van effect van handelen. Procesgericht observeren en waarnemen, tijdens het onderwijzen, zijn het fundament.
Begrijpen: betekent werkelijk willen weten hoe de groep leerlingen in elkaar zit. Hierbij gaan leraren in contact met de ouders en leerlingen en doen zo recht aan hun full-partner-schap. Goed begrijpen van de situatie is de basis voor het formuleren van de onderwijsbehoeften.
Plannen: is het afstemmen van het repertoire van de leraar op het gewenste onderwijsaanbod: welke onderdelen van het repertoire worden de komende tijd ingezet, zodat er zoveel mogelijk opbrengst is bij alle leerlingen? Wat past daarin zowel bij de leerlingen als bij de leraar? Dit handelen is gericht op het versterken van het primaire onderwijsaanbod (niveau 1 en 2) en de invulling van specifieke onderwijsbehoeften (niveau 3).
Uitvoeren: is een periode waarin de leraar steeds reflecteert op de effecten van haar handelen. Zij stelt zich open voor feedback door leerlingen en ouders en betrekt collega’s bij het bedenken van aanpassingen in het onderwijs. Past het ontworpen aanbod nu werkelijk? Het onderwijsproces verloopt als een natuurlijke cyclus, planmatig maar tevens afgestemd op hetgeen in deze onderwijssituatie wordt gevraagd.
Auteurs: Marja van Duin en Paula Corsten
De leerlingen zien…
De lampen gaan uit, het digibord gaat aan. Ralf Homes, leerkracht van groep 3 van de Odaschool, leest samen met de kinderen woorden vanaf het digibord. Uit volle borst doen ze mee. het is een inleiding op de volgende opdracht. Hij daagt de snelle leerlingen uit. “Wie durft, mag zelf beginnen.” Vervolgens noemt hij de namen van de kinderen die aan de instructietafel kunnen gaan zitten. Ook deze subgroep prikkelt hij. Zij mogen beginnen met wat ze al kunnen. Later geeft hij ze verlengde instructie. Een paar kinderen komen bij hem aan het digibord staan voor een korte uitleg en dan kunnen ook zij aan het werk. In zijn les benoemt hij voortdurend wat hij waarneemt bij de kinderen.” Ik hoor jou zingend lezen” of “kijk eens hoe recht Stan al zit”, zegt hij. Hij ziet ze graag, zijn leerlingen. En omgekeerd worden ze graag door hem gezien. Het groepsplan biedt hem houvast. Per subgroep staan onderwijsbehoeften, doelen, inhoud, aanpak en organisatie genoteerd. De kolom onderwijsbehoefte heeft hij aangevuld met een paar opmerkingen: veel complimenten geven, namen noemen van kinderen die het goed doen. En dat doet hij.
“Het groepsplan biedt houvast.”
Ralf Hompes
Leerkracht groep 3 – Odaschool
Ik ben weer bezig met onderwijs…
“We nemen nu meer tijd om te kijken naar wat iedere groep binnen de klas nodig heeft om te kunnen leren. En welke aanpak daar het beste bij past.”
Lineke de Kruijf
Directeur – OBS De Perroen in Maastricht
In 2009 ontdekte directeur Lineke de Kruijf van OBS De Perroen een daling van het leesniveau. “We besteedden zoveel tijd aan het relatief hoge aantal leerlingen die extra zorg nodig hadden, dat we aan goed basisonderwijs niet meer toekwamen”, aldus Lineke de Kruijf. ” We kregen goed bedoelde adviezen van specialisten over hoe het allemaal beter kon, maar daardoor voelden de leerkrachten zich steeds incompetenter.” Met hulp van VeerKrachtGroep Kreeg De Perroen het roer om. De Perroen koos voor HandelingsGericht Werken. De overstap van individuele handelingsplannen naar groepsplannen maakte daar deel van uit. Lineke de Kruijf: “Het heeft ons tijdwinst en betere leesresultaten opgeleverd. We nemen nu meer tijd om te kijken naar wat iedere groep binnen de klas nodig heeft om te kunnen leren. En welke aanpak daar het beste bij past”, aldus de directeur. “We zijn onderweg, maar we zijn er nog niet. We moeten afleren om problemen meteen te willen oplossen. Waarnemen en begrijpen leidt tot betere oplossingen. En dat is een waardevolle les.”
